Gıda Mühendisleri Odası Başkanı Beste Oymen , elektrik kesintilerinin yaşandığı bu günlerde besin konusunda dikkatli olunması gerektiğini belirtti.
Gıda tedarik zincirlerinin alacağı tedbirlere ek olarak alışverişte ve evde bireysel önlemler alınması gerektiğini kaydeden Oymen, elektrik kesintisi öncesinde, sırasında ve sonrasında alınacak önlemlerle ilgili yazılı açıklama yaptı.
-Kolay çözülebilecek gıdalar buzdolabının iç bölümüne, zor çözünecek gıdalar da kapağa yakın konmalı
Oymen, elektrik kesintisi öncesi alınacak önlemleri şöyle sıraladı:
“Tedarik zincirinin ilk basamağı olan tedarikçilerin soğuk muhafaza ürünlerini uygun sıcaklıklarda taşımasının sağlanması için süratle hareket edilmesi ve hızlıca marketlerin soğutucularına yerleştirilerek soğuk zincirin kırılmaması çok önemlidir. Marketlerin elektrik kesintisi gibi durumlarda uygun sıcaklıklarda muhafazasını sürdürebilmesi için mutlaka jeneratör kullanılması gerekmektedir. Jeneratör olmayan işletmelerde ve evlerde elektrik kesintilerinde kullanılmak üzere buz küreleri, jel paketleri bulundurulmalıdır. Bunu evlerimizde su şişelerine su doldurup, elektrik kesintilerinde bunları buz kütleleri olarak kullanarak yapabiliriz. Kapaklı buzluk ve dondurucular kullanılması da marketlerin enerji kaybı yaşamasını büyük ölçüde önleyecektir. Dondurucuda yiyecekler gruplandırılmalıdır. Örneğin kolay çözülebilecek gıdalar iç bölümde dururken, zor çözünecek gıdaları kapağa yakın konumlandırılmalıdır. Enerji kaybı olmaması adına alışveriş esnasında da istenen ürünü hızlıca alıp dolap kapaklarını kapalı tutması, kendisine gösterilen önemi bir başka müşteriye de göstermesi halk sorumluluklarımızdan olmalıdır. İkaz edici levhalar kullanılmalıdır. Tüm soğuk hava depoları, buzdolapları ve dondurucuların verimli bir şekilde çalıştığından emin olunmalı ve sıcaklıklar termometre yardımıyla düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir. Buzdolaplarının +4 derece, dondurucular ise -18 derecede çalıştığından emin olunmalıdır.”
– Balık alırken buz mutlak kontrol edilmeli
Gıda Mühendisleri Odası Başkanı Oymen, elektrik kesintisi sırasında yapılması gerekenleri şu şekilde aktardı:
“Kasapların kıyma makinelerinin soğutuculu olsa dahi her kullanımda içinde kalan parçaların ayrılması, parça etlerin kıyma haline getirilmeden tezgahta değil soğuk hava depolarında asılı şekilde muhafaza edilmesinin sağlanması gerekmektedir. Balık satış noktalarından balık alırken buzun mutlak suretle varlığını kontrol etmekte ve balıkta koku olmamasına dikkat etmekte fayda vardır. Tavuk satış noktalarında ise buzluk ve derin dondurucuların kapaklarının iyice kapalı olması, ürünlerde herhangi bir renk değişikliğinin bulunmaması, ürün alırken de kapakları olabildiğince kısa süre açık tutulması ürünün bir süre daha korunmasını sağlayacaktır. Alınacak bu önlemler, çiğ ve bakteri üreme özelliği bakımından çok riskli olan bu grubu da belli bir süre koruyacaktır. Süt ve süt ürünlerinde sıvı ve yumuşak yapıda olanlar (süt, ayran, kefir, krem peynir, yumuşak yapılı peynirler, yoğurt benzeri) 2 saatten fazla sürede +4 derece üzerindeki sıcaklığa maruz kalmış ise, yukarıda belirtilen yöntemlerle soğutulmaya ve +4 derecede tutulmaya devam edilmelidir. Aksi takdirde tüketilmemelidir. Ancak sert yapıdaki peynirler daha dayanıklı olduğundan bu ürünler daha uzun süre +4-8 derece sıcaklığa maruz kalabilirler. Kırmızı et, kanatlı eti ve deniz ürünleri işlenmiş veya işlenmemiş olması farketmeksizin 2 saatten fazla +4 derecenin üzerindeki sıcaklığa maruz kalmış yukarıda belirtilen yöntemlerle soğutulmaya ve +4 derecede tutulmaya devam edilmelidir. Aksi takdirde tüketilmemelidir. Ekmek grubu ürünler serin yerde muhafazası yeterli olacağında bu kategoriye girmemekle birlikte; etiketinde buzdolabında bulundurulması önerilen ürünler de 2 saatten fazla +4 derece üzerindeki sıcaklıklara maruz kalmış ise yukarıda belirtilen soğutma yöntemleri soğutulmaya ve +4 derecede tutulmaya devam edilmelidir. Aksi takdirde tüketilmemelidir.”
-Et, tavuk, balık, süt ürünleri, yumurta gibi gıdalar 4 saatten sonra bakteri üretmeye başlar ve hızlıca bozulur
Beste Oymen, elektrik kesintisi sonrasında yapılması gerekenleri ise şöyle aktardı:
“Gerekmedikçe buzdolapları açılmamalı, açılmamış buzdolabı yiyecekleri 4 saat boyunca mevcut ısısında tutacaktır, ancak et, tavuk, balık, süt ürünleri, yumurta gibi gıdalar 4 saatten sonra bakteri üretmeye başlar ve hızlıca bozulma gösterir. Yeterli soğutma yapılmadığı zaman ve bu gıdalarda şüpheye düştüğünüz anda kesinlikle tüketmeyiniz. Donmuş gıda eğer hala buz kristalleri içeriyorsa bozulmanın başlamamış olduğunu ve yeniden güvenle dondurulabileceğini göstermektedir. Gıdalarda farklı renk, koku, yapı görmüşseniz o ürünü tüketmemeniz gerekmektedir. Gıdaların bozulup bozulmadığını anlamak için kesinlikle tadına bakmamalıyız. Kapağı açılmamış bir dolapta tamamen çözüldüğünden emin olduğunuz dondurulmuş gıdalar 24 saati geçmemiş ise ve sıcaklık + 4 dereceden yüksek değil ise ürünler pişirilip tüketilebilir fakat kesinlikle tekrar dondurulmamalıdır. Alınacak önlemler ve dikkat edilecek hususlar gıdalarımızı tamamı ile koruyamayacaktır. Ancak bilinmelidir ki bilinçli tüketicilerin bulunduğu her alanda kaynaklarımız daha verimli kullanılacak, var olan bu ekonomik krizde yaşamımızı sürdürmemiz için gerekli besinlerin de heba olmasını önemli ölçüde engelleyecektir.”
