Günlük yaşamımızda çoğu zaman yapmak istediklerimiz ve yapabildiklerimiz arasında bir yol mesafesi olabiliyor. Kimi zaman da kısa vadeli keyiflerimiz, bizi uzun vadeli hedeflerimizden uzaklaştırabiliyor. Öz disiplini işte bu mesafeyi kapatmamıza yardımcı olabilecek içsel bir beceri olarak düşünülebiliriz.
İÇSEL DENGEYİ KORUMA SANATI
Öz disiplin; kişinin davranışlarını, düşüncelerini ve duygularını düzenleyebilme kapasitesi olarak tanımlanabilir. Anlık istekler yerine uzun vadeli hedeflere faydalı olabilecek seçimlere yönelebilmek, öz disiplinin bir yönünü içerir.
Psikolojik açıdan bakıldığında öz disiplin, çoğu zaman beynin ön lob işlevleriyle ilişkilendirilir. Bu bölge; planlama, karar verme ve dürtü kontrolüyle bağlantılıdır. Dolayısıyla öz disiplin yalnızca iradeyle değil, zihinsel süreçlerle de ilgilidir. Aynı zamanda bireyin kişilik özellikleri, motivasyon düzeyi, duygusal süreçleri de disiplin üzerinde etkili olabilmektedir.
ÖZ DİSİPLİNİN ÖNÜNDEKİ OLASI ENGELLER
Disiplini sürdürebilmek her zaman kolay olmayabilir. Bunun bazı olası nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:
Erteleme Eğilimi: Zor ya da sıkıcı görevleri sürekli ötelemek.
Bilişsel Çarpıtmalar: Zihin özellikle stres anlarında alışık olduğu otomatik ve abartılı düşüncelere kapılabilir.
Duygusal Yükler: Stres, kaygı ya da yorgunluk karşısında motivasyon kaybı yaşamak.
Haz Odaklılık: Kalıcı fayda yerine kısa süreli keyifleri tercih etmek.
Öz Disiplinin Hayatımıza Katkıları Neler Olabilir?
Öz disiplin, yalnızca üretkenliğe değil; psikolojik dengeye de katkı sağlayabilir.
Zaman Yönetimi: Öz disiplin, zamanı daha verimli kullanmayı kolaylaştırabilir ve ertelemeyi azaltabilir.
Odaklanma: Dikkatin dağılmasını önleyerek hedeflere yönelmeyi kolaylaştırabilir.
Süreklilik: Motivasyon azaldığında bile ilerlemeye destek olabilir.
Özsaygı: Kişi kendi koyduğu kurallara uyduğunda, içsel güveni güçlenebilir.
ÖZ DİSİPLİN NASIL DESTEKLENEBİLİR?
Küçük Başlangıçlar: Büyük hedefler yerine küçük adımlarla ilerlemek faydalı olabilir.
Rutinler: Tekrarlanan davranışlar zamanla alışkanlığa dönüşebilir.
Farkındalık: Disiplini sürdürmenin hangi durumlarda zorlayıcı olduğunu fark etmek, sürece katkı sağlayabilir.
Şefkatli Yaklaşım: Disiplinli süreç aksadığında kendini suçlamak yerine yeniden başlamaya izin vermek önemli olabilir.
DİSİPLİNİN ÖZGÜRLEŞTİRİCİ YANI
Disiplin çoğu zaman bir kısıtlama gibi algılansa da özgürleşmenin de kapısını aralayabilir. Çünkü öz disiplin sayesinde birey, anlık arzularının etkisinden sıyrılarak kendi uzun vadeli yolunu seçip ilerleme gücünü ortaya çıkarabilir.
Gerçek disiplin katı kurallardan değil; esneklik, süreklilik ve içsel dengeyle yaşamı yönlendirebilmekten doğan içsel bir yol arkadaşı olabilir.
