Sızdırılan gizli belgelerin yayımlandığı Wikileaks’in kurucusu Julian Assange’ın ABD’ye iade davası, bugün İngiltere’de Yüksek Mahkemede görülecek.
İngiltere’de 2019’dan bu yana hapishanede olan Assange’ın, ABD tarafından 2010-2011 yıllarında gizli askeri belgeleri sızdırdığı gerekçesiyle iadesi isteniyor.
-Julian Assange kimdir, Wikileaks nedir?
Assange, ergenlik yıllarda bilgisayar programcısı olarak şöhret kazandı.
1995’te ülkesi Avustralya’da bilgisayar korsanlığı suçlamasıyla cezaya çarptırıldı ancak bunu bir kez daha yapmayacağına söz vermesi üzerine hapse girmedi.
2006’da Wikileaks websitesini kurdu. Wikileaks bugüne kadar on milyondan fazla gizli belgeyi yayımladığını iddia ediyor. Belgeler arasında savaş, casusluk ve yolsuzlukla bağlantılı resmi raporlar da var.
2010’da ABD ordusuna ait helikopterden çekilmiş ve Irak’ın başkenti Bağdat’ta 18 sivilin öldürülüş anını gösterdiği belirtilen bir video Wikileaks’te yayınlandı.
Bunlarla birlikte ABD ordusunun eski istihbarat analisti Chelsea Manning’in sızdırdığı binlerce gizli belge de Wikileaks’te yayımlandı.
Bu belgelere göre ABD ordusu Afganistan savaşı sırasında yüzlerce sivili öldürmüş ancak bunlar resmi raporlara girmemişti.
-ABD hükümeti Wikileaks’e nasıl tepki verdi?
2019’da ABD Adalet Bakanlığı sızıntıyı ülkenin “tarihindeki en büyük gizli bilgi ifşalarından biri” olarak tanımladı.
ABD yetkililerinin avukatları, bilgilerin yayımlanmasının Afganistan ve Irak’ta adı geçen kişileri “ciddi zarar, işkence ve hatta ölüm riskiyle karşı karşıya bıraktığını” söyledi.
Assange ise dosyaların ABD silahlı kuvvetleri tarafından gerçekleştirilen ciddi ihlalleri ortaya çıkardığını ve kendisine karşı açılan davanın siyasi amaçlı olduğunu vurguladı.
Gizli bilgileri elde etmek amacıyla askeri veritabanlarına sızmak üzere komplo kurmakla suçlandı ve 18 suçtan yargılanmasına karar verildi.
ABD yetkilileri, Assange’ın ABD’ye iade işlemlerini başlattı.
Avukatları suçlu bulunması halinde 175 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya kalacağını söylüyor. Ancak ABD hükümeti dört ila altı yıl arası bir hapis cezasının daha muhtemel olduğunu söylüyor.
-Julian Assange neden ABD’ye iade edilmedi?
ABD’nin 2019’daki iade talebi bir dizi duruşmanın ardından alındı ancak Assange bu kararın bozulması için yıllarca mücadele etti.
2019’da ayrı bir suçtan Londra’nın yüksek güvenlikli Belmarsh Cezaevi’ne gönderildi ve firar geçmişi nedeniyle ABD’deki iade davası devam ederken orada tutuldu.
2021’de Yüksek Mahkeme, akıl sağlığının zayıfladığı ve ABD’deki bir hapishanede intihar edebileceği iddialarını dikkate almayarak, iadesine karar verdi.
Karar 2022’de Yüksek Mahkeme ve dönemin İçişleri Bakanı Piri Patel tarafından onaylandı.
Assange bugün ve yarın yeniden Yüksek Mahkeme’ye çıkacak. Patel’in verdiği iznin yeniden görüşülmesini ve 2021’de alınan mahkeme kararının bozulmasını isteyecek.
Destekçileri bunun karşılaştığı son yasal sınav olabileceğini söylüyor.
Assange’ın avukatları Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nden (AİHM) davasının 2022’de değerlendirilmesini talep etmiş, ancak mahkeme duruşma yapılmadan davayı reddetmişti.
Julian Assange’ın eşi Stella Assange, İngiltere’de mahkemede eşine iade kararı çıkması halinde AİHM’ye başvuracaklarını belirterek İngiltere’nin buradan çıkacak karara saygı duyması gerektiğini söyledi.