Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi bugün Maliye Bakanlığı bütçesi ile gelirler bütçesini görüşüyor.
2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı’nın görüşmeleri bugün tamamlanıyor. Remiye Canaltay başkanlığında saat 12.20 sıralarında başlayan komitede ilk olarak, 38 milyar 048 Milyon 116 Bin 500 TL ödeneği olan Maliye Bakanlığı bütçesi ele alındı.
Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi Başkanı Resmiye Canaltay toplantının başında yaptığı konuşmada, dün toplumsal dayanışma için bütçe görüşmelerine ara verdiklerini belirterek, Gazimağusa’da Şampiyon Melekler için düzenlenen yürüyüşe katılmak için bütçe görüşmelerini bugüne ertelediklerini kaydetti.
İlk sözü alan CTP Milletvekili Fikri Toros, mali yapı analiz edilirken, ülkenin ekonomik göstergelerine bakılması gerektiğini söyleyerek, yaklaşık yüzde 80 enflasyon oranının hakim olduğu bir yıl geçirildiğine işaret etti.
Ülkenin nüfus yapısı hakkında bilgi veren Toros, diğer ada ekonomileriyle kıyaslamalar yaptı. Ülkenin neden potansiyelinin gerisinde seyrettiğinin iyi analiz edilerek, belirlenmesi gerektiğine dikkat çeken Toros, adanın siyasi belirsizliğinin bunun başlıca sebeplerinden olduğunu kaydetti.
Ülkenin aşırı enflasyondan etkilenerek neredeyse stagflasyon seviyesine geldiğini ifade eden Toros, bunun anlamının ise ekonominin neredeyse durağan hale geldiği nokta olduğunu söyledi.
Toros, bu siyasi yapıda ekonomiyi ve maliyeyi doğrudan etkileyen TL ile herhangi bir planlama yapılmasının mümkün olmadığını vurgulayarak, TL kullanımı nedeniyle devlet bütçesinin öngörülebilirliğinin aşırı zayıf olduğunu kaydetti.
Ekonomimizin üzerine yaslanabileceği tek enstrümanın maliye politikaları olduğuna işaret eden Toros, ülkede elle tutulabilir bir maliye politikasının oluşturulamamasını eleştirdi.
Devletin iç borçlanma yönelimine de değinen Toros, Maliye Bakanlığının gelirlerini artırıp, mali disiplin yaratması gerekliliğine işaret etti.
Ülkede sanal bet, foreks, cripto para gibi konulardaki düzensizliğe dikkat çeken Toros, bu konudaki ilgili yasal düzenlemelerin bir an önce yapılması temennisinde bulundu.
Mali disiplinin bir ekonomik hedef gibi görülmemesi gerektiğine işaret eden Toros, bu sistemin mali yönden sürdürülebilir olmadığını kaydetti.
Bütçe rakamlarına ve gerçek enflasyon oranlarına dikkat çeken Toros, bu rakamların ne istikrar, ne sürdürülebilirlik sunabileceğine işaret etti.
Maliye Bakanlığının politikalarını dinamik bir şekilde yönetmesi gerektiğine vurgu yapan Toros, Türkiye’de para ve faiz politikalarının seyri de değerlendirildiğinde ortaya koyulan bütçedeki oranların yeterli gelmeyeceğine inanç belirtti.
Umudunun mahalli gelirlerin reel anlamda artması olduğunu ifade eden Toros, Maliye Bakanlığı bütçesinde yer alan bazı kalemleri değerlendirdi.
Vergi reformu yapılması gerektiğini, çok kazanandan çok, az kazanandan az vergi alınması gerektiğini vurgulayan Toros, iç piyasada 5 milyarın altında KDV toplandığını ancak ithalattan alınan KDV’ye bakıldığı zaman rakamlarda bir çelişkinin ortaya çıktığını ve bunun da kayıt dışılığının çok yüksek seviyelere çıktığının bir göstergesi olduğunu söyledi.
Toros, ülkede kayıt dışılığın, tolore edilebilirliğin çok üstünde olduğunu ve kayıt dışılıkla mücadelenin şart olduğunu vurguladı.
Devletin kamu borç stokunun artmaya devam ettiğini belirten Toros, kamu borçlarının azaltılmasının her hükümetin görevleri içinde olması gerektiğini söyledi.
Toros, 2024 yılının bir önceki yıllardan daha büyük zorluklar içereceğini ifade ederek, bütçeye katkı koyan herkese teşekkür etti.
CTP Milletvekili Devrim Barçın da, yapılan eleştirilen bakanlığın ortaya koyduğu ideolojiye yönelik olduğuna işaret ederek, Maliye Bakanlığının gerçekçi bir bütçe ortaya koymadığını ileri sürdü.
Maliye Bakanlığının ortaya koyduğu eksi bütçeyi eleştiren Barçın, 2023 yılında bakanlığın gelir gizlediğini savundu.
2023 gerçekleşme tahmininde bütçenin artıda biteceğini, bunun sonucu da Maliye Bakanlığının verilerinden ulaştıklarını ifade eden Barçın, bütçenin eksi değil artıda bitecek olmasının başarı değil, başarısızlık olduğunu, çünkü bunun toplumun yatırım ihtiyacından çalındığı anlamına geldiğini savundu.
Maliyeye cari giderler için Türkiye’den para gelmediğini belirten Barçın, “Topluma doğruları söyleyin. Türkiye bize para yollamıyor ve yollamadan da bu bütçe şu an ayaktadır deyin” dedi.
2024 gider-gelir dengesini de değerlendiren Barçın, Maliye Bakanı Özdemir Berova’yı da eleştirerek, bu bütçenin hangi yasa kurallarıyla hazırlanması gerektiğini bilmesi gerektiğini kaydetti.
“Bütçe Yasası’nın öngördüğü geliri kimse kafasına göre azaltamaz” diyen Barçın, bütçenin içeriğinde yer alan bazı rakamlar konusunda sorgulamalar yaptı ve yetkililerden bilgi talep etti.
TAK/BRT