Avrupa kıtasında bulunan ülkelerin liderleri, Avrupa Siyasi Topluluğu’nun (AST) 2. toplantısı için Moldova’da bir araya gelecek.
Moldova’nın başkenti Kişinev’e 40 kilometre mesafedeki tarihi Mimi Kalesinde yarın düzenlenecek 1 günlük toplantıya Türkiye dahil 47 Avrupa ülkesinin liderleri ile Avrupa Birliği (AB) kurumlarının başkanları davet edildi. Toplantıya sadece Rusya ve Belarus çağrılmadı.
İlki geçen yılın ikinci yarısında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un önerisiyle AB dönem başkanlığını yürüten Çekya’nın başkenti Prag’da 6 Ekim’de düzenlenen toplantının bu defa Moldova’da yapılması, AB yetkililerine göre Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sonrasında jeopolitik açıdan sembolik bir önem taşıyor.
Ukrayna’nın ardından sıranın Moldova’ya geleceğine ilişkin yorumları hatırlatan AB yetkilileri, toplantının Moldova’da düzenlenmesini, Moskova’ya bir mesaj olarak değerlendiriyor.
– Rusya- Moldova-Transdinyester üçgeni
Ukrayna’nın hemen yanında yer alan Moldova’nın 1991’de Sovyetler Birliği’nden ayrılarak bağımsızlığını ilan etmesinin ardından ülkenin doğu kıyısında bulunan ve Rusya’nın desteğiyle tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Transdinyester bölgesi üzerinden Rusya ve Moldova sıklıkla karşı karşıya geliyor.
Son dönemde, Ukrayna’nın bölge sınırına cephane yığdığı iddiaları üzerine şubat ayında Rusya, ABD, NATO ile Ukrayna’yı Transdinyester bölgesi ile ilgili “maceracı” adımlar atmamaları konusunda uyardı.
Ayrıca Moldova Başbakanı Dorin Recean’ın bu yıl şubat ayında Transdinyester bölgesinin askerden arındırılması gerektiğine yönelik açıklamalarının ardından Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “Moldova ile ilişkilerimiz zaten son derece gergin. Moldova yönetimi, Rusya karşıtı her şeye vurgu yapıyor. Rusya karşıtı bir histeriye giriyorlar.” ifadesini kullandı.
“Barış gücü” adını verdiği askeri birliklerini Transdinyester’e yerleştiren Rusya’nın, bölgenin desteklenmesi için her yıl milyonlarca dolar aktardığı belirtiliyor. Ayrıca Rusya’nın Sovyetler Birliği döneminde İkinci Dünya Savaşı’ndan kalan en büyük cephanesi, Transdinyester’in Kobasna köyünde bulunuyor.
– Moldova’nın AB’ye üyelik başvurusu
AB, Rusya’nın Şubat 2022’deki saldırısı sonrası Ukrayna-Rusya Savaşı’nın başlamasının ardından Ukrayna ve Moldova’nın yaptığı üyelik başvurusu üzerine, 23 Haziran 2022’de iki ülkeye adaylık statüsü vermişti.
AST’nin Prag’daki zirvesinde 2. toplantının Moldova’da yapılması kararlaştırılmıştı. AST Zirvesinin Moldova’da yapılmasının Moskova’ya verilecek mesaja ilave olarak bu ülkenin AB perspektifini destekleyici bir boyutu da bulunuyor.
AST’nin tüzel bir yapısı bulunmuyor, ancak Avrupa ülkelerinin liderleri için görüş alışverişi yapabilecekleri bir platform imkanı olarak tanımlanıyor. Moldova’daki toplantıda Avrupalı liderlerin güvenlik, enerji ve ulaştırma olmak üzere 3 ana başlık altında görüşmeler yapması planlanıyor.
Liderlerin bu ana başlıklarda 4 yuvarlak masa toplantısı yapması, ayrıca çok sayıda ikili ve çoklu görüşme gerçekleştirmesi öngörülüyor. Görüşmelerden biri de Azerbaycan, Ermenistan, Fransa ve Almanya liderlerinin katılımıyla yapılacak.
İlham Aliyev ile Nikol Paşinyan’ın AB Konseyi Başkanı Charles Michel ile Brüksel’de yaptığı müzakerelerin yenisi Moldova’da gerçekleşecek. Görüşmeye bu kez Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Almanya Başbakanı Olaf Scholz da katılacak.
AST’ye ev sahipliği yapan Moldova’ya toplantının içeriği ve organizasyonunda AB de destek veriyor. AST’nin gayriresmi niteliği nedeniyle toplantı sonunda resmi bir bildiri yayımlanması beklenmiyor.
AST’nin 3. zirvesinin de Ekim 2023’te İspanya’da yapılması planlanıyor.
