Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü vesilesiyle yayımladığı 2023 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Kuzey Kıbrıs 180 ülke arasında 76’ncı sırada yer aldı.
RSF, 2022 yılında 81’inci sırada alan Kuzey Kıbrıs’ı 5 sıra ilerleterek, 76’ncı sırada gösterdi.
RSF’in 2023 endeksinde, 61,73 puanla “turuncu” renkteki ülkeler kategorisinde yer alan Kuzey Kıbrıs’taki basın özgürlüğü durumunu “sorunlu” olarak nitelendirdi.
RSF’in değerlendirmesinde, “Kuzey Kıbrıs’ta ulusal yasaların, basın özgürlüğünü koruduğu ama aynı zamanda kamu düzenini, ulusal güvenliği ve kamu ahlakını koruma adına basın özgürlüğünü kısıtlamaya imkân tanıdığı” belirtildi. Medya sahipliği, gazetecilere yönelik artan davalar ve Türkiye’nin sektör üzerindeki artan basısının basın özgürlüğünü etkilediğine de dikkat çekildi.
2022 yılında 65’inci sırada olan Güney Kıbrıs ise bu yılki endekste 55’inci sırada yer aldı.
RSF’nin Güney Kıbrıs’a ilişkin değerlendirmesinde, “Basın özgürlüğünün anayasa tarafından güvence altına alınmış olduğu halde, hükümet, Ortodoks Kilisesi ve ticari menfaatlerin basın üzerinde önemli bir etkisi bulunduğu” belirtildi. Ayrıca, Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türkler arasında süregelen uzlaşmazlığın da medyanın işleyişi üzerinde “önemli ektisi” bulunduğu da kaydedildi.
-10 ülkenin yedisinde gazetecilik zor
Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde bu yıl 21’incisi yayımlanan 180 ülkeli endeks, 31 ülkede basın özgürlüğü durumunu “vahim”, 42’sinde “kötü”, 55’inde “sorunlu”, 52’sinde de “çok iyi” veya “iyi” olarak ayrıştırıyor. Bu durumda, gazeteciliğin 10 ülkeden 7’sinde güçlükle yapılabildiğinde ve sadece 10’da 3’ünde tatmin edici bulunduğu ortaya çıkıyor.
Endekse göre, küresel ölçekte en iyi basın özgürlüğü notunu bu yıl da, konumunu yedi yıldır koruyan Norveç aldı. Norveç’i listede İrlanda ve Danimarka izledi. Sıralamada 22 sıra ilerleyen ve bu yıl 6’ıncı sırada yer alan Hollanda, gazeteci Peter R. De Vries cinayeti öncesinde bulunduğu konumuna geri döndü.
ABD’nin 45 ve Rusya’nın 164’üncü sıralarda bulunduğu listenin son üç sırasında ise, sırasıyla Vietnam, Çin ve Kuzey Kore yer aldı.
– Türkiye 16 sıra birden gerileyerek 165’inci sırada yer aldı
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, 2023 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Türkiye’yi 16 sıra gerileterek 180 ülke arasında 165. sırada gösterdi.
2002 yılında 99’uncu sırada olan Türkiye, 2023 yılı endeksinde 180 ülke arasında 165’inci sırada yer aldı.
RSF Türkçe’den yapılan açıklamada, “Geçen yıl gazetecilikte hak arama performansı sayesinde 149. sıraya yükselen Türkiye, Kürt medyasına yönelik toplu tutuklama ve tehditkar sosyal faktörlerden 16. sıra geriledi” denildi.
Açıklamada ayrıca, “Keyfi davalar, toplu tutuklamalar, internet yasakları, caydırmaya dönük RTÜK cezaları, ayrımcı basın kartı ve ilan hamleleri gibi süregelen ihlallerden sonra, gazeteciliğin içinde bulunduğu siyasi kutuplaşma kaynaklı tehditkar sosyal iklim sıralamada Türkiye’yi daha da geriletti” ifadelerine yer verildi.
RSF Türkçe’den yapılan açıklamada, “Endekste Türkiye, ‘sorunlu’ kategoriden ‘vahim’ olana gerileyerek en sert düşüş gösteren ülkelerden oldu” denildi. Türkiye’nin 2002’de kendine 99. sırada yer bulduğu sıralamada 2016’da 151, 2017’de 155, 2018 ve 2019’da 157, 2020’de 154, 2021’de 153, geçen yıl da 149. gösterilmiş olduğu hatırlatıldı.
Geçen yıl 108’inci sırada gösterilen Yunanistan ise bu yılki endekste 107. sırada yer aldı.
-RSF Genel Sekreteri Deloire
The Guardian’a konuşan RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, “RSF haritasında bu sene hiç olmadığı kadar çok kırmızı var. Otoriter liderler basını susturma çabalarında giderek daha da yürekleniyor. Uluslararası kamuoyu gerçekliği fark etmeli, bir araya gelip bu tehlikeli trendi hızlı şekilde tersine çevirmeli” dedi.