Rusya-Ukrayna savaşının birinci yılının dolması dolayısıyla Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, Ukrayna’daki durumu ele almak için bir araya geldi.
Güvenlik Konseyinin “Ukrayna’da Barış ve Güvenliğin Tesisi” başlıklı oturumunda genellikle dışişleri bakanları düzeyinde katılım sağlandı.
Burada bir konuşma yapan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, BM Şartı’ndaki ilkelerin sadece kağıt üzerinde bazı kelimeler olmadığına işaret ederek, bunların BM’nin misyonunu oluşturduğunu belirtti.
Guterres, “Bir yıl önce burada insanlık adına Avrupa’da yüzyılın en korkunç savaşı olma ihtimali bulunan savaşın başlamaması için ısrar ettim. O zaman da söyledim, şimdi de tekrar ediyorum. Barışa bir şans vermeliyiz.” dedi.
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının BM Şartı ve uluslararası hukukun açık bir ihlali olduğunu vurgulayan Guterres, savaşın ölüm ve yıkıma yol açtığına dikkati çekti.
Guterres, “Hayat Ukrayna halkı için cehenneme dönüşmüş durumda.” ifadesini kullandı.
Ukrayna halkının yaklaşık yüzde 40’ının insani yardım ve korumaya muhtaç olduğunun altını çizen Guterres, aynı zamanda savaşın birçok kişiyi yerinden ederek Avrupa’da uzun zamandır görülmeyen boyutta bir krize yol açtığını kaydetti.
Guterres, Ukrayna’daki temel altyapı tesislerinin de hedef alındığını, Dünya Sağlık Örgütüne göre sağlık kuruluşlarına 700’den fazla saldırı düzenlendiğini dile getirdi.
BM Genel Sekreteri Guterres, “BM Şartı ve uluslararası hukuk uyarınca bir barış inşa etmemiz gerekiyor.” dedi.
Türkiye ve BM’nin arabuluculuğuyla imzalanan Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması bağlamında ilerleme sağlandığını ifade eden Guterres, “700 kadar gemiyle, 20 milyon tondan fazla gıda ürünü güvenli bir şekilde küresel tedarik zincirleriyle tekrar buluşturuldu. Bu da dünyadaki fiyatları düşürüyor. Tüm taraflara bu girişimi sürdürmelerinin önemini hatırlatarak, Mart 2023 sonrasına uzatılması yönünde çağrımı yineliyorum.” diye konuştu.
BM’nin Rusya gıda ve gübre ihracatı önündeki engelleri de kaldırmak için çaba sarf ettiğini belirten Guterres, “Bu iki girişim de çatışma devam ederken uluslararası işbirliğinin hayati önemine ve değerine işaret ediyor.” dedi.
Guterres, “Geçen yıldan bu yana Güvenlik Konseyi, Ukrayna özelinde 40’tan fazla oturum düzenledi. Şu anda silahlar konuşuyor ancak biliyoruz ki adil ve kalıcı barış için tek yol diplomasi.” ifadelerini kullandı.
-“Ukrayna direnmeye devam edecek”
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, “Ukrayna şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da direnmeye devam edecek. (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin tahmin ettiğinden çok daha çabuk mağlubiyete uğrayacak.” diye konuştu.
Rus askerleri ve yetkililerinin ise bir gün yaptıkları için hesap vereceğini dile getiren Kuleba, uluslararası toplumun Ukrayna’yı desteklemeye devam etmesi gerektiğini söyledi.
Kuleba, Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle uluslararası toplumun başka sorunlara odaklanamadığına ilişkin tartışmaların bulunduğuna işaret ederek, “Dünyanın asıl sorunu Rusya.” dedi.
-Saygı duruşu polemiği
Kuleba’nın Rus saldırıları nedeniyle hayatını kaybedenler için bir dakikalık saygı duruşu çağrısında bulunmasının ardından salon ayağa kalkarken, Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasily Nebenzya, söz alarak, “Tüm hayatlar değerli, tüm hayatını kaybedenler için saygı duruşunda bulunalım.” dedi.
Nebenzya’nın çağrısının ardından Konsey salonunda sadece Rus heyeti ayakta kaldı.
-“Rusya fetih, Ukrayna bağımsızlığı için savaşıyor”
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise geçen sene savaş başlamadan önce Rusya’nın saldırı hazırlığında olduğunu Konsey’de dile getirdiğini ancak bunların Rusya tarafından “asılsız suçlamalar” olarak reddedildiğini hatırlatarak, “1 hafta sonra Rusya büyük çaplı işgalini başlattı. Ancak Ukrayna’nın güçlü savunması sonucu Başkan Putin, Ukrayna’yı ele geçirme ve Rusya’ya dahil etme hedefine ulaşamadı.” dedi.
Ukrayna halkının cesurca bağımsızlıkları için savaştığını ve birlik içinde hareket ettiğini belirten Blinken, uluslararası toplumun da bir araya gelerek birçok kez Rusya’yı kınadığını söyledi.
Blinken, Rusya Devlet Başkanı Putin’in açlığı silah olarak kullanmaya çalıştığını belirterek, “Genel Sekreter Guterres ve Türkiye sayesinde başlatılan Karadeniz Tahıl Girişimi, Rusya’nın Ukrayna ihracatları üzerindeki engelini kaldırarak dünya genelinde gıda fiyatlarını düşürdü.” diye konuştu.
Putin’in enerjiyi de silah olarak kullanmaya çalıştığında ise özellikle Avrupa’nın çok büyük adımlar attığını ifade eden Blinken, “Tabii ki hiçbir ülke savaştan Ukrayna kadar etkilenmedi ancak neredeyse tüm ülkeler acıyı hissetti. Buna rağmen ülkeler Ukrayna’nın yanında durmaya devam ediyor.” dedi.
Blinken, BM’nin temel değerlerine saygı duyulmaması halinde “güçlünün zayıf olana hükmettiği bir dünya düzeni” oluşacağına işaret ederek, BM’nin buna son vermek ve engellemek için kurulduğunu kaydetti.
Bu savaşta bir saldırgan ve mağdur olduğunu belirten Blinken, “Rusya fetih için savaşıyor, Ukrayna ise bağımsızlığı için. Bu savaşı bir adam başlattı, Vladimir Putin ve bir adam sonlandırabilir.” ifadelerini kullandı.