Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür Gençlik ve Çevre Bakanlığı bütçesi ele alınıyor.
-Besim
Bütçe üzerine ilk sözü CTP Milletvekili Filiz Besim aldı. Bu bütçeyi incelediği zaman bilimsel öngörülerle organize edilmiş bir bütçe görmediğini ifade eden Besim, rakamlar üzerinden değil daha çok dairenin sorumlulukları, görev ve yetkileri üzerinden gördüğü sorunları aktaracağını söyledi.
Casino, kumarhane ve 5 yıldızlı otel üzerinden turizme bakıldığını dile getiren Besim, kumar üzerinden turizmde ciddi sıkıntılar olabileceğine dikkat çekti. Turizm Bakanlığı’nın bunların dışında çok daha sürdürülebilir olan turizm sektörleri üzerinden proje üretmek ve çalışmak zorunda olduğunu ifade eden Besim, yıllardır bu anlamda Turizm Bakanlığı’nın sınıfta kaldığını öne sürdü.
Ülkede ciddi şekilde sağlık turizmi yapılabileceğini anlatan Filiz Besim, muhteşem doğa ve yürüyüş parkurları olduğunu da kaydetti. Besim, inanç turizminin de çok daha organize bir şekilde yapılabileceğini dile getirdi.
En önemli sorunun ulaşım olduğunu kaydeden Besim, uçak bileti fiyatlarının çok pahalı olduğunu söyledi. Kara sınır kapılarında işkence çekildiğini ifade eden Besim, o kapıdan geçen insanların ülkeye para bırakan insanlar olduğuna işaret etti. Kara sınır kapılarının artırılması gerektiğini dile getiren Besim, güneyden akan paranın bir can simidi olduğunu belirtti. Çevrenin de ülkede yürek yarası olduğunu kaydeden Besim, bir türlü çöp sorununa çözüm bulunamadığını belirtti. “Çöpümüzün içinde boğulur hale geldik” diyen Filiz Besim, eğitim, denetim, ceza sisteminin devreye girmesi gerektiğini kaydetti. Çeşmeden su içebilmenin kaliteli yaşam olduğunu ifade eden Besim, bu konulara değer vermek, bütçe ayırmak zorunda olunduğunu söyledi.
“Biz ne zamandır sanata para ayırdık, sanat için gaile çektik” diye soran Besim, kütüphane binalarının çok ciddi altyapı sorunları olduğunu belirtti. Lefkoşa AKM’nin ikinci salonunun damı akıttığı gerekçesiyle kapatıldığını ifade eden Besim, otomatik kütüphanecilik sistemini kurmak gerektiğini belirtti. Çok ciddi personel eksiklikleri olduğunu savunan Besim, ciddi boyutta ekonomik sorunlar olmasına rağmen kültür ve sanatın da çok önemli olduğunu ifade etti.
-Toros
CTP Milletvekili Fikri Toros konuşmasında, “Kendi ekonomimizi hançerleyen bir durumla karşı karşıyız” diyerek, turizmin, bütçenin yüzde 1’i olarak sınırlandırılmasını eleştirdi. Buraya ayrılacak bütçenin kökten gözden geçirilmesi gerektiğini kaydeden Toros, acilen bu sorunun giderilmesi için herkesi göreve çağırdı.
Tanıtma ve pazarlamaya dair bir şey ayrılmadığını savunan Toros, turizmin, tanıtmadan, pazarlamadan nasıl satılacağını sordu. Turizmin zaruri ihtiyacının ulaşım olduğunu dile getiren Toros, ulaşımın hayati öneme sahip olduğunu söyledi. Ulaşımın hava ve deniz yoluyla gerçekleştirildiğini ifade eden Toros, Türkiye’den sadece 7 şehirden Ercan’a uçuş olmasının aşılması gereken sıkıntı olduğunu söyledi. 7 şehrin en az 15 şehre çıkarılması gerektiğini belirten Toros, Ercan’ın yeni bir terminale kavuşacağına işaret ederek, havayolu şirketlerinin artırılmazsa havaalanının potansiyelinin gerisinde kalacağını söyledi. Ercan’ın GYÖ’ler çerçevesinde uluslararası uçuşlara açılmasının önemine dikkat çeken Fikri Toros, bunu sağlamak mecburiyetinde olduklarını söyledi.
Turizmde teşvikler söz konusu olduğuna değinen Fikri Toros, teşviklerde köklü bir reform yapılması gerektiğini söyledi. Teşviklerin sıkı denetime tabi olması gerektiğini ifade eden Toros, Girne Antik Liman’ın durumuna değinerek, limanın restorasyonunun başlamasından memnuniyetini belirtti. Restorasyonunun mendireği de kapsaması gerektiğini ifade eden Toros, projenin genişletilmesinin önemine vurgu yaptı. Toros, proje tamamlandığında işletmesinin kime verileceğini de sorguladı.
Bafra Atık Su Arıtma Projesi’nin tamir edilip, edilmediğini de soran Toros, Atık Su Merkezi’ni kimin işleteceğini de sordu. Toros ayrıca, Bafra bölgesi içme suyu projesinin tam olarak hangi aşamada olduğunu sorguladı. “Taş taş üzerine konulamayacak bir bütçeyle karşı karşıya olunduğunu” iddia eden Toros, ülkenin tarihi mirasının pazarlanması gerektiğini söyledi. Plastik poşet kullanımının 6 ay içinde yasaklanacağına değinen Toros, bakanlığın aldığı kararın sahiplenilmesi gerektiğini vurguladı. Turizm pazarının yüzde 80’lere varan oranının Güneydeki havalimanları vasıtasıyla kuzeye geldiğini ifade eden Toros, turistler için ayrı kapı ve geçiş noktaları açılması gerektiğini söyledi, böylelikle otobüs trafiğinin ayrıştırılmasının önemini vurguladı. Toros, ülkenin tüm zenginliklerinin kullanılacağı strateji temennisinde bulundu.
.
-Özdenefe
CTP Milletvekili Fazilet Özdenefe de, bütçenin genel bütçe içerisinde çok sınırlı bir yere sahip olduğunu belirterek, ülkede çok şey değiştiğini ancak Turizm Bakanı’nın değişmediğini ifade etti.
Turizmin geldiği noktanın olması gereken nokta olmadığını savunan Özdenefe, “Turizm bir arpa boyu yol ilerleyemiyor” eleştirisinde bulundu. Bu rakamlarla ülkede turizmin lokomotif sektör olmasının mümkün görünmediğini belirten Özdenefe, turizmde birçok problemin biriktiğini söyledi. Pandemiden sonra ülkelerin ciddi stratejik planlar yaptığına değinen Öznedefe, ülkede bunun yapılamadığını söyledi. Girne’nin realitede turizminde başkenti olmadığını savunan Özdenefe, “Girne, göz göre göre felakete sürüklendi. Girne, doyuma ulaştı, Girne, doldu, taştı” diye konuştu. Girne’nin sorunlarının çözülmesi için gereken adımların atılmasını isteyen Fazilet Özdenefe, yeni seçilen Girne Belediye Başkanı’nın şehrin tabelasını indirdiğine değinerek, burada öncelikle nüfusun belirlenmesi mesajının verildiğine işaret etti.
Çevre Dairesi’nin ciddi sıkıntılar yaşadığını ancak bunu toplum olarak kabul edemeyeceklerini savunan Fazilet Özdenefe, özellikle denizlerdeki sıkıntıların ele alınması gerektiğini söyledi. Doğu Çevre Yolu’nun hayati bir noktada olduğunu dile getiren Özdenefe, Girne Antik Liman projesine de değinerek, sürecin uzamadan tamamlanması dileğini ifade etti. Turizm, Tanıtma ve Pazarlama Dairesi bütçesine işaret eden Özdenefe, bütçenin genel kalemiyle ilgili de soru sordu. “Çevre Dairesi’nin var ama yok bütçesi olduğunu” öne süren Özdenefe, bunun kabul edilebilir olmadığını belirtti. “İsmi olan cismi olmayan bir noktaya geldi Çevre Bakanlığı” diyen Özdenefe, hedef, gayret, planlama beklediklerini kaydetti. Alo 123 hattında geri dönüş alamadıkları eleştirisinde bulunan Fazilet Özdenefe, en basit çevre suçlarına karşı bu kadar duyarsız olunmaması gerektiğini söyledi. Taş ocakları konusunda yeterince çalışma yapılmadığını ifade eden Özdenefe, yeni bir taş ocağı açılmasına onay verilmesini de kınadı. “Turist yoksa, çevre yoksa sorun da yok” diyen Özdenefe, İngiltere’deki fuarla ilgili sorular sordu.
-Barçın
CTP Milletvekili Devrim Barçın ise, bakanlığın altında 11 tane daire olduğunu belirterek, 11 dairenin yönetiminin çok önemli bir konu olduğunu söyledi. Barçın, bakanlığın altında yer alan ikinci plana itildiğini savunduğu daireleri sıraladı.
İlk kez bir Başbakanlık bütçesi görüşülürken Başbakan’ın Meclis’te olmamasını eleştiren Barçın, poşet uygulamasıyla ilgili Bakanlar Kurulu kararına memnuniyet belirterek, daha önce poşetlerde elde edilen gelirlerin ne kadar olduğunu sordu.
Arkeolojik kazı giderlerine 10 bin TL, sergi giderlerine 5 bin TL, kültür varlıklarının korunmasına 6 bin TL , halk dansları federasyonuna 20 bin TL ayrılmasını eleştiren Devrim Barçın, bunun hak edilmediğini söyledi. Bütçenin hükümet edenlerin halka bakışının göstergesi olduğunu ifade eden Barçın, tiyatrolara münhal açılmasını güzel bir uygulama olarak nitelendirdi ancak sınav tarihinin Aralık 2023 olmasını eleştirdi.
Kooperatif Şirketler Mukayyitliği konusuna değinen Barçın, kurum bünyesinde 215 aktif kooperatif olduğunu ifade ederek, aktif büyüklüğün 15 Milyar TL’ye dayandığına dikkat çekti. Bugün finans alanında faaliyet yürüten kooperatiflerin piyasada ciddi denge unsuru olduğunu belirterek, Kooperatif Şirketler Mukayyitliğine hak ettiği değerin verilmediğini kaydetti. “Buralar bizim can damarlarımızdır” diyen Barçın, denetim için araç almak gerektiğini belirtti. “Kooperatifler bu halkın dayandığı öz noktasıdır” diyen Devrim Barçın, kooperatiflerin denetimsiz bırakıldığını ve batırma noktasına gidildiğini öne sürdü. Risk Merkezi kurmanın önerildiğine değinen Barçın, kooperatiflerin mali disiplin altında yönetilmesi gerektiğini söyledi. İki tane analiz programcı kadrosunun boş olduğunu ifade eden Barçın, piyasaya daha düşük kredi verilmesine imkan sağlayacak yasa değişikliği yapılması için çağrı yaptı.
-Solyalı
CTP Milletvekili Ürün Solyalı ise, Kıbrıslı Türk gençliği için Gençlik Dairesi altında yapılan örgütlenmede verilen değerin binde bir olduğunu belirterek, bütçelerin ortaya konulan politikanın nasıl destekleneceği ile alakalı bir vizyonla hazırlandığını söyledi.
Gençlik başlığına 3 tane nokta konulduğuna değinerek, hedefleri sıralayan Solyalı, gençler için öngörülen alana bu kadar az rakam ayrılmasını eleştirdi. Halk danslarına 20 bin TL ayrılmasına tepki gösteren Solyalı, “Popülist yaklaşıyorsunuz… İlgilendiğiniz imajını yaratıyorsunuz” dedi.
Gençlik Dairesi’nin web sitesine baktığını anlatan Solyalı, vizyon darlığının gençlerin göç etmesine sebep olduğunu kaydetti. Kuşakların beklentisiyle alakalı çalışma yapılıp, yapılmadığını sorgulayan Solyalı, vizyonsuzluğun tepeden başladığını ileri sürdü. Hükümetin gençlik adına önceliklerini koyması gerektiğini ifade eden Ürün Solyalı, bunun için strateji geliştirilmesi, hükümet politikası olması gerektiğini belirtti. Gençlik politikasının siyasal, toplumsal ve ekonomik boyutuyla ele alınması gerektiğini ifade eden Solyalı, Gençlik Dairesi’nin kurumsal yapısının değiştirilmesi, devlet dairesi kafasından çıkarılmasının önemi üzerinde de durdu. Bunun için Avrupa’ya bakılması gerektiğine dikkat çeken Solyalı, “Yüzümüzü Avrupa’ya çevirmek zorundayız” diye konuştu.
Devletin stratejik şekilde gençlerin barınma sorununu çözmesini de isteyen Solyalı, Gençlik başlığının özel olarak ele alınması gerektiğini kaydetti. Askerlik konusuna da değinen Solyalı, kolaylaştırma formüllerinin düşünülmesi gerektiğini ifade etti. Askerlik süresinde meslek öğretilebilmesi, okuma-yazma öğretilebilmesinin üzerinde duran Solyalı, gençler için özerklik eylem planı çalışılması gerektiğini söyledi.
TAK
