Küresel piyasalar, Rusya’nın Avrupa’ya doğal gaz akışını süresiz durdurduğunu açıklamasının ardından yeni haftaya negatif bir seyirle başlarken, bu hafta Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) faiz kararının yanı sıra dünya genelinde açıklanacak makroekonomik verilerin piyasaların yönü üzerinde etkili olması bekleniyor.
Avrupa’da büyüyen enerji krizi bölge ekonomisine ilişkin endişeleri artırmaya devam ediyor.
Cuma günü, G7 Maliye Bakanları, Rus petrolüne tavan fiyatı uygulama planlarını onayladıklarını bildirdi. Söz konusu gelişmenin ardından Rus enerji şirketi Gazprom, Kuzey Akım boru hattından doğal gaz sevkiyatının belirsiz bir süreliğine durdurulduğunu açıkladı.
Öte yandan, cuma günü ABD’de açıklanan tarım dışı istihdam 315 binle beklentilerin hemen üzerinde gerçekleşse de, önceki aya göre önemli şekilde yavaşlama gösterdi.
İş gücü piyasalarının sınırlı da olsa güç kaybettiğine işaret eden makroekonomik veriler ve Avrupa’daki enerji krizine ilişkin gelişmelerle ABD Merkez Bankası’nın (Fed) bu ay 75 baz puan faiz artıracağına ilişkin beklentiler törpülense de, yüzde 56 ihtimalle para piyasalarında en olası seçenek olmayı sürdürüyor.
Söz konusu gelişmeler doları diğer para birimlerine karşı desteklemeye devam ederken, dolar endeksi 20 yıl aradan sonra tekrar 110 seviyesinin üzerine çıktı.
Avro/dolar paritesi 0,9883’le Aralık 2002’den bu yana en düşük seviyeye inerken, dolar/yen paritesi cuma günü 140,8’le tarihi zirvesini görmesinin ardından yeni haftaya bu seviyenin hemen altında 140,3’ten başladı.
Enerji kriziyle yükselen Brent petrolün varil fiyatı, haftaya yüzde 2’ye yakın artışla 94,7 dolardan başlarken, güçlü dolar altının ons fiyatını baskılamayı sürdürüyor.
Söz konusu gelişmelerle cuma günü New York borsasında S&P 500 endeksi yüzde 1,07, Nasdaq endeksi yüzde 1,31 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,07 geriledi. Bugün New York borsasında resmi tatil nedeniyle işlem gerçekleşmeyecek.
Avrupa tarafında, enerji krizinin etkisiyle bölge ekonomilerine ilişkin tedirginlik giderek artıyor.
Alman hükümeti, Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle yaşanan enerji krizi sonrası hane halkını ve şirketleri yükselen enflasyonun etkisinden korumak için 65 milyar avroluk üçüncü yardım paketini hazırladı.
Bölgede diğer ülkeler de artan enerji maliyetlerine karşılık adımlar atmaya hazırlanırken, rekor seviyelerde bulunan enflasyon diğer başlıca problem olarak varlığını sürdürüyor.
Söz konusu gelişmelere karşın ECB’nin bu hafta yapacağı toplantıda 75 baz puan faiz artıracağına yönelik beklentiler güçlü şekilde fiyatlanmaya devam ederken, ECB Başkanı Christine Lagarde’ın toplantı sonrası yapacağı açıklamaların önemi gittikçe artıyor.
Cuma günü, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,86, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 3,33, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,21 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 2,91 değer kazandı. Avrupa’da, endeks vadeli işlem kontratları yeni haftaya yüzde 3’ü aşan düşüşle başladı.
Asya borsalarında haftanın ilk gününde negatif bir seyir öne çıkıyor.
Japonya ve Çin’de açıklanan hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verilerinin düşüş eğilimini sürdürmesi ve bölgede artan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) vakaları yatırımcıları tedirgin ediyor.
Hong Kong’da Kovid-19 vakaları bir ay öncesine göre iki katına çıkarken, Çin’de önemli sanayi bölgelerindeki karantinalar ülkenin ekonomik gidişatını tehdit ediyor.
Öte yandan, Çin ile ABD arasında Tayvan üzerinden devam eden gerilime, yarı iletken çip konusu da eklendi. ABD’nin aldığı son karara göre, ABD’li Nvidia ve AMD’nin ürettiği ve yapay zeka işlemlerinde kullanılan çiplerin Çin’e ihracatı izne bağlanırken, bu karar söz konusu çiplerin ihracatının yasaklandığı şeklinde yorumlanıyor.
Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,5 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,6 değer kaybetti.
Yurt içinde, cuma günü BIST 100 endeksi yüzde 2,55 artışla 3.222,74 puana yükselerek haftalık kapanış rekoru kırarken, gördüğü en yüksek seviyeyi de 3.228,88’e çıkardı.
Bugün gözler açıklanacak enflasyon verilerine çevrilirken, AA Finans’ın anketine katılan ekonomistler, ağustos ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 2,27 artmasını bekliyor.
Dolar/TL cuma günü yatay seyirle 18,2007’den kapanmasının ardından bugün bankalararası piyasanın açılışında 18,2080 seviyesinde işlem görüyor.
Analistler, bugün ayrıca yurt dışında Avrupa’da hizmet sektörü ve bileşik PMI verileri ile Avro Bölgesi’nde perakende satışların takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 3.250 ve 3.300 seviyelerinin direnç, 3.180 puanın destek konumunda olduğunu söyledi.