Fransa’da ikinci turu pazar günü yapılacak genel seçimde yaklaşık 48,7 milyon seçmen, Ulusal Meclis’te görev yapacak 577 milletvekilini belirlemek için sandık başına gidecek.
Basının İçişleri Bakanlığının verilerine dayandırdığı bilgilere göre, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un liderliğinde kurulan Ensemble ittifakının 417 milletvekili adayı, solcu Jean-Luc Melenchon’un girişimiyle kurulan Nupes ittifakın 380 adayı, Ulusal Birlik’in (RN) 208 adayı ve Cumhuriyetçiler partisinin (LR) 71 adayı seçimin ikinci turunda yarışacak.
276 seçim bölgesinde Ensemble ve Nupes adaylarını ikinci turda karşı karşıya geldiği seçimde, bu iki ittifak arasında Meclis’te salt çoğunluğu sağlayabilmek için kıyasıya rekabet yaşanıyor.
Fransa’da genel seçimin ilk turunda bir adayın salt çoğunluğu sağlayamadığı sandalyeler için ikinci tur yapılıyor. İlk turda yüzde 12,5 ve üzeri oy alan adaylar, ikinci tura kalıyor. Bu turda en fazla oyu alan aday milletvekili seçiliyor.
Buna göre, ilk turda Nupes’ten 4, Ensemble’den 1 milletvekili adayı ilk turda seçilerek, Ulusal Meclis’e girmeye hak kazandı.
– Genel seçimdeki ittifaklar
Geleneksel sağ ve sol partilerin etkisini kaybettiği bir dönemden geçen ülkede, bu yılki genel seçimde iki ittifak öne çıkıyor.
Fransa Boyun Eğmeyen Partili (LFİ) Melenchon’un girişimiyle, “tarihi adım” olarak nitelendirilen LFİ, Yeşiller Partisi (EEVL), Sosyalist Partisi (PS) ve Komünist Partisi’ni (PCF) kapsayan “Sosyal ve Ekolojik Yeni Halk Birliği” (Nupes) ittifakı kuruldu.
Nupes ittifakı, Meclis’te salt çoğunluğu (289 sandalye) alarak, Melenchon’un başbakan olarak atanmasını hedefliyor.
Macron ve mevcut hükümet kanadının ise bu ihtimale sıcak bakmadığı görülüyor.
Nupes’in programında, asgari ücretin 1500 avroya yükseltilmesi, oy kullanma yaşının 16’ya düşürülmesi, 2030’a kadar karbon gazı salınımının yüzde 65 azaltılması hedefleri bulunuyor.
Macron’un partisi Cumhuriyet Yürüyüşü (LREM) etrafında da Horizons (Ufuklar) ve Demokrasi Hareketi (MoDem) partilerinden oluşan Ensemble adı verilen bir konfederasyon oluşturuldu.
– Macron’un siyaseti için önemli seçim
İkinci kez cumhurbaşkanı seçilen Macron’un vaatlerini yerine getirebilmesi için, genel seçimde Meclis’te salt çoğunluğu sağlayabilmesi ve hükümeti kurabilmesi büyük önem taşıyor. Ensemble ittifakı, Macron’un bu hedefe ulaşabilmesi açısından önem taşıyor.
Bazı uzmanlar, genel seçimi, iki turlu cumhurbaşkanı seçiminin üçüncü turu olarak da değerlendiriyor.
– Macron, Meclis’te salt çoğunluğu elde edemeyebilir
Macron’un liderliğindeki ittifakın milletvekili seçiminde çoğunluğu sağlayıp sağlayamayacağı tartışılırken, seçimin ilk turundan sonra verilen sandık çıkış anketleri yanı sıra son günlerdeki kamuoyu yoklamalarına göre Ensemble ittifakı Meclis’te çoğunluğu kazanamayabilir.
İfop-Fiducial şirketlerinin 14-15 Haziran’da yaptığı seçim anketlerine göre, genel seçimde Ensemble ittifakı, Meclis’te 265 ila 300 milletvekili elde edecek.
Nupes’ün 180 ila 210 sandalye, “merkez sağdaki LR, Bağımsızlar, Demokratlar Birliği (UDI) ve merkez partisi Les Centristes’in toplam 40 ila 65 sandalye alması öngörülüyor.
Le Pen’in de aday olduğu ve ikinci tura yüksek bir oy oranıyla kaldığı genel seçimlerde, Le Pen’in partisi RN’nin 20 ila 40 milletvekili çıkaracağı tahmininde bulunuyor.
– Seçimin tartışmalı ilk tur sonuçları
Meclis çoğunluğunun 289 milletvekili ile sağlandığı ülkede, İçişleri Bakanlığı verilerine göre, ilk turda Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un etrafında toplanan Ensemble ittifakı oyların yaklaşık yüzde 25,75’ini (5 milyon 857 bin 561) almıştı.
Melenchon’un girişimiyle Boyun Eğmeyen Fransa (LFİ), Yeşiller Partisi (EEVL), Sosyalist Partisi (PS) ve Komünist Partisi’ni (PCF) kapsayan “Sosyal ve Ekolojik Yeni Halk Birliği” (Nupes) ittifakının yüzde 25,66 (5 milyon 836 bin 202 oy) ile Ensemble’yi yakından takip ediyor. Ensemble ile Nupes arasında yaklaşık 20 bin oy farkı bulunuyordu.
Aşırı sağcı RN’nin oy oranı yüzde 18,68’i bulurken, Merkez sağdaki LR yüzde 10,42’de kalmıştı.
Sandığa gitmeyenlerin oranı yüzde 52,49 ile milletvekili genel seçiminin ilk turunda 5. Cumhuriyet döneminde sandığa gitmeyen seçmen bakımından en yüksek oran olarak kayda geçmişti.
Özellikle 18-34 yaş genç kesimin sandığı ilk turda çoğunlukla boykot ettiği seçimin ikinci turunda, bu seçmenin sandığa gitmesi Nupes ittifakına katkı sağlayabileceği şeklinde değerlendiriliyor.
Nupes milletvekili adaylarından birçok isim İçişleri Bakanlığının yayımladığı seçim sonuçlarında bazı Nupes adaylarının oylarının ittifak bünyesinde sayılmadığını ileri sürmüşdü. Bazı medya kuruluşları haberlerinde Nupes ve Ensemble aldığı oy oranını, İçişleri Bakanlığından farklı paylaşıyor.
– Genel seçimde başarısız olan bakanlar istifa edecek
Fransa Başbakanı Elisabeth Borne’un yanı sıra kabinede milletvekili adayı olan 14 bakan genel seçimin ikinci turuna kaldı.
Milletvekili seçilemeyen başbakan da dahil bakanların kabineden istifa edecekleri daha öncesinde belirtilmişti.
Seçime ilk turda veda eden adaylar arasında aşırı sağcı Eric Zemmour, eski Başbakan Manuel Valls ile eski Eğitim Bakanı Jean-Michel Blanquer de yer almıştı.
– Muhalif bir başbakan atanacak mı?
Yarı başkanlık sistemiyle yönetilen Fransa’da cumhurbaşkanı, istediği ismi başbakan seçebiliyor.
Ancak Ensemble ittifakının Meclis’te salt çoğunluğu sağlayamaması ve muhalefetin çoğunluğa sahip olması durumunda, Cumhurbaşkanı Macron’un muhalefetin temsilcisini başbakan olarak atamaya karar vermesi halinde “kohabitasyon” olarak anılan “birlikte yaşama” dönemi başlamış olacak.
5. Cumhuriyet tarihinde 3 kez Meclis’te partisi salt çoğunluğu sağlayamayan eski Fransa cumhurbaşkanları, Meclis’in hükümete güvenoyunu vermesi için muhalefetten bir ismi başbakan olarak atamıştı.
“Kohabitasyon”un önüne geçmek için 2000’de referandumla anayasada değişikliğe gidildi ve cumhurbaşkanlığı görev süresi 7 yıldan 5’e indirilerek milletvekillerininkiyle eşitlendi.
Seçimin ilk tur sonuçlarını, Nupes cephesi kohabitasyon hedeflerine yaklaştıkları şeklinde yorumlarken, Ensemble cephesi ise “kurumsal kriz” olasılığı argümanıyla vatandaşlardan Macron’a Meclis’te muteber çoğunluk sağlamaları çağrısında bulunuyor.