Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu yarın, Halkın Partisi (HP) Genel Başkanı ve Lefkoşa Milletvekili Kudret Özersay’ın milletvekilliğinden çekilmesini oylayacak.
Özersay’ın çekilme kararının kabulü için açık yapılacak oylamada, toplantıda hazır bulunan milletvekillerinin salt çoğunluğunun olumlu oy kullanması gerekiyor. Aksi halde çekilme istemi reddedilmiş olacak.
Cumhuriyet Meclisi Başkanlık Divanı, 31 Mayıs Salı günü yaptığı toplantıda Özersay’ın 26 Mayıs’ta Meclis Başkanlığı’na ulaştırdığı “milletvekilliğinden çekilme isteminin” gerçekliğini görüşmüş ve gerçekliği saptanan istemin 6 Haziran’da yapılacak Meclis Genel Kurulu’nda görüşülmesine karar vermişti.
Kudret Özersay’ın da şahsen katıldığı Başkanlık Divanı toplantısında Anayasanın 85’inci maddesi hükmü ile Meclis İç Tüzüğü’nün 132’nci maddesi kuralları uyarınca Özersay’ın milletvekilliğinden çekilme istemi değerlendirilmiş ve istemin gerçekliğinin saptandığına karar verdiği açıklanmıştı.
-Çekilme, hem Anayasa’da hem İç Tüzükte düzenleniyor
KKTC Cumhuriyet Meclisi’nin yarınki toplantısında, Meclis tarihi boyunca çok fazla yapılmayan bir oylamaya gidilecek.
“Milletvekilliğinin sona ermesi” hem KKTC Anayasası’nda hem de Cumhuriyet Meclisi İç Tüzüğü’nde düzenleniyor. Her iki düzenlemede de milletvekilliğinin sona ermesinde son sözü Meclis Genel Kurulu söylüyor.
Cumhuriyet Meclisi İç Tüzüğü, 2014’teki değişiklikten önce milletvekilliğinden çekilmede Genel Kurul’da oylama yapılmıyor; sadece Başkanlık Divanı’nın çekilme isteminin gerçekliğini saptamasının ardından çekilme istemi Genel Kurul’un bilgisine getiriliyordu.
2014’teki değişiklikle, çekilme isteminde bulunan milletvekili için Genel Kurul’da oylama yapılıyor.
KKTC Anayasası’nın “Milletvekilliğinin Sona Ermesi” başlıklı 85’inci maddesi şöyle:
(1) Milletvekilinin ölümü; seçilmeye engel bir suçtan dolayı kesin olarak hüküm giymesi; çekilmesi; kısıtlanması, milletvekilliği ile bağdaşmayan bir görevi kabul etmesi; bir ay süre ile özürsüz veya izinsiz olarak Cumhuriyet Meclisinin çalışmalarına katılmaması hallerinde milletvekilliği sona erer.
(2) Milletvekilliğinin sona ermesine Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu karar verir.
-Seçilmeye engel bir suçtan mahkumiyet…
Meclis İç Tüzüğü’nün “Seçilmeye Engel Bir Suçtan Dolayı “Mahkumiyet” yan başlıklı 131. maddesine göre “Bir milletvekili, herhangi bir suçtan dolayı kesin olarak hüküm giymişse durum derhal Mahkemece, Yüksek Seçim Kuruluna bildirilir. Kesinleşen hüküm seçilmeye engel bir suçtan dolayı ise, bu durum, Yüksek Seçim Kurulunca derhal bir yazı ile Meclis Başkanlığına bildirilir.
Başkanlık, mahkumiyet hükmüne ilişkin yazıyı derhal gelen evrak listesine geçirir ve durumun saptanması için gerekli inceleme ve araştırmayı yapmak üzere Hukuk, Siyasi İşler ve Dışilişkiler Komitesi’ne iletir.”
Yine bu maddeye göre, Hukuk, Siyasi İşler ve Dışilişkiler Komitesi kendisine iletilen dosyayı en geç on beş gün içinde inceler ve bu konuda Genel Kurul’a bir rapor sunar.
Genel Kurul, Komiteden gelen raporu görüşerek üye tamsayısının salt çoğunluğu ve açık oylama ile kararını verir. Bu takdirde milletvekilliği sıfatı, Meclis kararının verildiği tarihte sona erer.
-Milletvekilinin çekilmesi
Meclis İç Tüzüğü’nün 132. maddesiyle düzenlenen “milletvekilliğinden çekilme” konusunda ise şu kurallar var:
(1) Bir milletvekili, milletvekilliğinden çekildiğini gerekçeli olarak Meclis Başkanlığına yazılı olarak bildirdiği takdirde, Başkanlık Divanı, çekilme isteminin gerçekliğini saptadıktan sonra istemi Genel Kurula sunar.
(2) Genel Kurul milletvekilinin, milletvekilliğinin sona ermesine karar verirse, o milletvekili milletvekilliğinden çekilmiş sayılır ve milletvekilliğinin sona ermesi ile ilgili her türlü hukuki hakkı kazanmış olur
–KKTC siyasi tarihinde milletvekilliği düşenler, milletvekilliğinden çekilenler…
TAK muhabirinin KKTC siyasi tarihinde görevden çekilen ve milletvekilliği düşen milletvekilleri konusunda Cumhuriyet Meclisi Genel Sekreteri Seral Fırat’tan aldığı bilgilere ve yaptığı arşiv araştırmasın göre, sayıları çok fazla olmasa da çeşitli yıllarda bazı milletvekilleri ya kendi istemleriyle ya da devamsızlıktan dolayı bu sıfatlarını kaybetti.
Bazıları siyasi bir eylem olarak milletvekilliğinden çekilirken veya Meclis toplantılarına katılmayarak bu yönde mesaj verirken bazıları da kişisel nedenlerle çekilme kararı aldı.
-DMP’lilerin protestosu ve milletvekilliklerinin düşmesi
KKTC’de 6 Mayıs 1990’da yapılan seçim sonucunda Meclis’e Ulusal Birlik Partisi’nden (UBP) 24, Cumhuriyetçi Türk Partisi, Toplumcu Kurtuluş Partisi, Atılımcı Halk Partisi ve Yeni Doğuş Partisi’nin kurduğu ittifak olan Demokratik Mücadele Partisi’nden (DMP) de 16 milletvekili seçildi.
Seçime DMP çatısı altında katılan ancak seçimin demokratik ortamda yapılmadığı gerekçesiyle mazbatalarını almayan ve 18 Mayıs’ta Meclis’teki ant içme törenine de katılmayarak durumu protesto eden 16 milletvekili arasında yer alan Ahmet Kaşif ve Kenan Akın, 22 Mayıs’ta ant içerek DMP’den istifa etti. Kaşif ve Akın, Yeni Doğuş Partisi saflarına geçti.
DMP Gazimağusa Milletvekili İsmet Kotak ile Lefkoşa Milletvekili Ergün Vehbi ise 18 Haziran’daki birleşimde ant içerek Meclis’teki yerlerini aldı.
Böylece Meclis’teki sandalye dağılımı 34 UBP, 2 YDP ve 2 de DMP oldu.
Meclis komitesinin, 12 DMP milletvekilinin meclise devamsızlığını değerlendirdiği 28 Haziran’daki toplantısının ardından Meclis Genel Kurulu 30 Haziran’da UBP’lilerin kabul, YDP ve DMP’lilerin ret oyuna karşılık oy çokluğuyla 12 milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine karar verdi.
Böylece “Mustafa Akıncı, Hüseyin Angolemli, Mehmet Altınay, Mehmet Civa, Fadıl Çağda, İbrahim Koreli, Feridun Önsav, Özker Özgür, Hasan Sarıca, Naci Talat Usar, Salih Usar ve Ziya Rızkı”nın milletvekillikleri düştü.
-Erkan Emekçi ailevi nedenlerle çekildi
Ailevi nedenlerle Türkiye’ye yerleşeceği gerekçesiyle politikadan çekilme kararı alan DP Milletvekili Dr. Erkan Emekçi, 17 Eylül 1993’te Meclis Genel Kurulu’nda onaylanan kararla milletvekilliğinden ayrıldı.
-9’lar Hareketi, DP ve erken seçimi zorlamak için milletvekilliğinden istifalar…
1992’de 9’lar hareketiyle UBP’den koparak DP’yi kuran milletvekilleri ve onlara katılanlar, erken seçimi zorlamak için Eylül 1993’te istifa etti ve istifaları 1 Ekim 1993’te Meclis Genel Kurulu’nun bilgisine getirilerek gerçekleşti.
Bu isimler arasında DP’li milletvekilleri Ayhan Halit Acarkan, Mustafa Adaoğlu, Hakkı Atun, Kenan Akın, Taşkent Atasayan, Aytaş Beşeşler, Nazif Borman, Serdar Denktaş, Mustafa Hacıahmetoğulları, Ahmet Kaşif, Atay Ahmet Raşit, Süha Türköz ve Ergün Vehbi yer aldı. Ayrıca Hür Demokrat Partili milletvekili İsmet Kotak da istifa etti.
12 Aralık 1993’te de seçime gidildi.
-Abbas Sınay’ın istifası kabul edilmedi
CTP Girne Milletvekili Abbas Sınay 15 Ağustos 2014’te bu görevinden çekilme isteğinde bulundu. 5 Eylül’de Meclis Başkanlık Divanı’nın görüştüğü istem, 20 Ekim’de Meclis Genel Kurulu’na sunuldu. 43 milletvekilinin katıldığı oylamada Sınay’ın 28 ret oyuyla reddedildi. Oylamada 12 kişi çekimser kalırken 3 milletvekili kabul oyu verdi.
-Özgürgün’ün tartışmalı istifası da reddedildi
Eski Başbakanlardan UBP Lefkoşa Milletvekili Hüseyin Özgürgün’ün 2018-2020 döneminde uzun süre Meclis toplantılarına izinsiz ve özürsüz katılmaması, o dönemde tartışmalara yol açtı.
İstanbul’a yerleşen ve hayatını orada sürdüren Özgürgün’e dönemin Meclis Başkanı Teberrüken Uluçay tarafından bir uyarı yazısı gönderildi.
Özgürgün, 2019 sonlarında avukatı aracılığıyla geriye dönük 6 haftalık sağlık raporu gönderirken daha sonra da mazeret bildirerek toplantılara katılmamaya devam etti.
Özgürgün, Mayıs 2020’de koronavirüs pandemisi nedeniyle uçak seferlerindeki kısıtlamalar nedeniyle toplantılara katılamadığını bildirdi. Meclis’te 23 Haziran 2020’de dilekçesi değerlendirilen Özgürgün’ün mazeretleri uygun bulundu ve kabul edildi.
Meclis toplantılarına katılmamaya devam eden Özgürgün’e dönemin Meclis Başkanı Teberrüken Uluçay tarafından 29 Temmuz 2020’de bir yazılı hatırlatma daha yapıldı.
Bunun ardından Özgürgün, 10 Ağustos 2020’de Meclis’e “milletvekilliğinden çekilme istemi” gönderdi. 21 Aralık 2020’de Meclis Genel Kurulu’nda görüşülen Özgürgün’ün çekilme istemi, oy çokluğuyla reddedildi. Ancak Özgürgün Meclis toplantılarına katılmamayı sürdürdü ve milletvekilliği, 23 Ocak 2022’deki erken genel seçimde aday olmaması üzerine bitti.
-3 milletvekili Cumhurbaşkanı; 2 milletvekili belediye başkanı oldu
Milletvekilliğinden istifa etme gerekçeleri arasında başka görevlere seçilme de var.
Bugüne kadar Mehmet Ali Talat, Derviş Eroğlu ve Ersin Tatar, milletvekiliyken Cumhurbaşkanı seçildikleri için bu görevlerinden çekildi.
Sümer Aygın ve Kadri Fellahoğlu ise belediye başkanı seçilmeleri nedeniyle milletvekilliğini bıraktı.
-Şimdi gözler Özersay için oylamada
23 Ocak 2022’de yapılan erken genel seçimde Halkın Partisi’nin Meclis’e girmeye hak kazanan 3 milletvekilinden biri olan ve aynı azmanda partinin genel başkanlığını da yürüten Kudret Özersay’ın çekilme istemiyle, kamuoyunun gözü Meclis’te yapılacak oylamaya çevrildi.
TAK/BRT