Güzelyurt ve Türkmenköy’de Reşat Bey ve Beşparmak çeşitleri ekilen parsellerden, tamamen kurak koşullarda(sulama yapılmadan ) ve yaşanan don olaylarına rağmen 400-450 kg/dekar verim alındı. Reşat Bey’in Beşparmak’a göre daha erkenci olduğu gözlemlendi. Reşat Bey ve Beşparmak bu yıl tohumluk üretimi amaçlı üreticiye de verilecek.
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Dursun Oğuz, Türkmenköy’deki parseldeki Beşparmak tarlasının hasadını görmek ürün ve ürün geliştirme hakkında bilgi almak maksadıyla Türkmenköy Tarımsal Araştırmalar Merkezini ziyaret etti.
Reşat Bey ve Beşparmak çeşitleri, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ile Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü işbirliğinde, Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma Ekonomik İşbirliği Ofisi (KEİ) destekleriyle yürütülen 5 yıldan üzün süren deneme ve melezleme çalışmalarının sonucunda geliştirilmişti.
-Tohumluk arpa için alım garantili sözleşme
Bakan Dursun Oğuz, ilk etapta hedeflerinin tohumluk arpanın içten karşılanması olduğunu, Reşat Bey ve Beşparmak hasadının, belli koşulları sağlayabilecek üreticilere dağıtılacağını kaydetti. Beşparmak ve Reşat Bey ekilecek tarlaların o yıl arpa ekilmiş olmaması ve tarlanın sulanabilir olması gerektiğini ifade eden Oğuz, tohumluk üretim için üreticilerle alım garantili bir anlaşma yapılacağını da kaydetti. Tohumluk arpa ihtiyacının 14-15 bin ton civarında olduğunu kaydeden Oğuz, 2-3 yıl içerisinde ülkenin ihtiyacı olan verimi yüksek dayanıklı tohumluk arpayı üretmeyi öngördüklerini belirtti.
-Buğday için de denemeler başladı
TAGEM ile arpa ve buğday çeşitleri üzerinde çalışmaların devamının çok önemli olduğunu, bu çalışmaların devam da edeceğini belirten Oğuz, ülkede buğday tüketiminin üretime göre çok yüksek olduğunu, bir çeşidin tescili için 12 yıl gerekli olduğunu ancak TAGEM’le işbirliği ve TAGEM’in buğday üzerinde önceden yaptığı denemelerden dolayı 5-6 yıl içerisinde ilk buğdayın tescilini de beklediklerini ifade etti.
Tohumluk buğday ihtiyacının da 1500 kilo olduğunu belirten Oğuz, “amacımız sert buğdayın üretimini arttırmak” dedi
-100 bin ton daha ihtiyaç var
Don ve kuraklıktan dolayı arta hasadının olumsuz etkilendiğini de belirten Oğuz ayrıca bu yılki arpa rekoltenin 50 bin ton civarında olduğunu bunun iki aylı ihtiyacı karşılayacak miktarda olduğunu, rekoltenin üzerine 100 bin ton daha arpa ihtiyacı olduğunu, bu yıl 30 bin dönüm taralının doludan da etkilendiğini belirtti.
-Destekler arttırılacak
Oğuz, hububat üretiminde girdi maliyetlerinde yaşanan artışın malum olduğunu, 11 yıldır düzenlenmeyen dönüm başı akaryakıt desteğini ve Doğrudan Gelir Desteğini arttıracaklarını belirtti.
Ziraat Yüksek Mühendisi Arpa Islahçısı İsmail Sayim, arpa denemelerinin süreklilik gerektiren bir çalışma olduğunu, bir çeşit tescil edildikten sonra durulmaması gerektiğini çünkü Güney Kıbrıs’ta daha iyi bir çeşit geliştirilirse, üretici oradan almak isteyeceğini, o zaman da yapılan tüm çalışmalar boşa gitmiş sayılacağını belirtti.
Yeni bir çeşit için çalışmaların başlamasıyla tescil edilmesi için 8-9 yıl gerektiğini, denemelerde kuraklığa dayanıklılık, erkencilik, hastalıklara direnç ve verime bakıldığını belirten Sayim, tüm denemelerde Güney Kıbrıs’tan Galopsida, Atenais ve Akhisar çeşitlerinin standart olarak kullanıldığını, denemeye alınan çeşitlerin özelliklerinin standart türlerden daha iyi değilse çeşit için tescile başvurulmadığını anlattı.
Mart ayında ağır bir don yaşanmasına rağmen, Beşparmak ekili parsellerden dekar başına 400, Reşat Bey ekili parsellerden de dekar başına 450 kilo verim alındığını ifade eden Sayim, verimin tarlanın doğru hazırlanması, zararlılara karşı mücadele ve gübrelemenin de önemli olduğunu vurguladı.
4-5 yılda bir dipkazanla sürülmeli
İsmail Saim, pulluk tabanını kırmak, tarlanın su depolama kabiliyetini arttırmak, kök gelişiminin derine inmesine yardımcı olmak maksadıyla 4-5 yılda bir tarlaların dipkazan aletiyle sürülmesini tavsiye etti.
-Sertifikalı tohum kullanılmalı
Çiftçilerin kendi arpasını tohumluk olarak kullanılmasının israfa neden olduğunu da anlatan Sayim,
Çiftçinin arpasının kılçıkları uzun olduğundan mibzerle yapılan ekimlerde arpa kılçıklarından dolayı mibzerin gözeneklerinden geçmediğini dolayısıyla gözeneğin ağzını açtıklarını, böylece aşırı tohum tüketildiğini kaydetti. Sertifikalı tohum kullanıldığında dönüm başı 25 kg kullanılması gerektiğini belirten Sayim elenmemiş tohum kullanıldığında bu oranın 35 kiloya kadar çıktığını belirtti.
TAE Müdürü Cem Karaca ise Beşparmak’ı bu yıl kademeli olarak üretici ile buluşturmayı hedeflediklerini bunun gerçekleşmek üzere olduğunu, Mart Nisan kurak geçmesi ve don olmasına rağmen verimin sevindirici olduğunu, ortalama 400 kg/dönüm aldıklarını belirtti.
Çeşit geliştirme çalışmalarının devamı konusunda da Karaca, “Bu yıl Reşat Bey geldi gelecek yıl yeni bir çeşidimiz daha geliyor, her çıkardığımız çeşit bir öncekinden daha verimli ve hastalıklara dayanıklı çeşit olmak zorunda” dedi.
Ekim planlarının Devlet Üretme Çiftlikleri ile birlikte yaptıklarını belirten Karaca, “Bizi takip edip çeşitlerimizi yerinde gelip inceleyen üreticilerimizin gösterdikleri ilgi ve övgü bizleri oldukça mutlu etmiştir” dedi.
TAK/BRT